Problemy zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce stają się coraz bardziej palącym problemem, zarówno dla rodziców, nauczycieli, jak i całego systemu opieki zdrowotnej. Współczesne wyzwania społeczne, technologiczne i kulturowe wywierają ogromny wpływ na psychikę młodych ludzi, co prowadzi do wzrostu liczby przypadków zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, zaburzenia lękowe czy zaburzenia odżywiania.
Główne przyczyny problemów psychicznych u dzieci i młodzieży
Presja szkolna
Jednym z najważniejszych czynników wpływających na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży jest presja szkolna. Oczekiwania związane z osiąganiem wysokich wyników, przygotowaniem do egzaminów oraz konkurencja w grupie rówieśniczej często prowadzi do stresu i wypalenia. Dzieci są zmuszane do realizowania wielu dodatkowych zajęć, co ogranicza czas na odpoczynek i rozwój zainteresowań.
Media społecznościowe i technologia
Intensywne korzystanie z mediów społecznościowych stanowi kolejne wyzwanie. Stałe porównywanie się z innymi, cyberprzemoc oraz uzależnienie od technologii prowadzi do obniżonego poczucia własnej wartości, lęku i izolacji. Badania pokazują, że nadmiar czasu spędzanego online może mieć negatywny wpływ na jakość snu i relacje interpersonalne.
Problemy rodzinne
Sytuacja w domu rodzinnym ma kluczowe znaczenie dla zdrowia psychicznego dzieci. Konflikty, rozwody, przemoc czy brak wsparcia emocjonalnego są często źródłem traum i problemów psychicznych. Dzieci z rodzin, w których brak stabilności, mogą zmagać się z poczuciem osamotnienia i niepewności.
Pandemia COVID-19
Pandemia COVID-19 znaczną miarą pogłębiła problemy zdrowia psychicznego wśród młodych ludzi. Izolacja, nauczanie zdalne oraz ograniczenie kontaktów rówieśniczych doprowadziły do wzrostu przypadków depresji, lęku oraz zaburzeń zachowania.
Skutki nieleczonych problemów psychicznych
Nieleczone problemy psychiczne mogą mieć dalekosiężne konsekwencje dla młodych ludzi. Mogą prowadzić do trudności w nauce, problemów z relacjami interpersonalnymi, uzależnień, a w skrajnych przypadkach nawet do podejmowania prób samobójczych. Polska odnotowuje wysoki wskaźnik samobójstw wśród młodzieży, co wskazuje na konieczność podjęcia działań systemowych.
Problemy w systemie opieki psychicznej
System opieki zdrowotnej w Polsce zmaga się z wieloma wyzwaniami. Brakuje wykwalifikowanych psychologów i psychiatrów dziecięcych, a czas oczekiwania na wizytę bywa bardzo długi. Ponadto, wsparcie w szkole, takie jak dostęp do pedagogów i psychologów, jest często niewystarczające. Osób wymagających pomocy psychologicznej jest wśród dzieci i młodzieży coraz więcej. Wydaje się, że dobrym pomysłem jest pomoc psychologów specjalizujących się w tzw. Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach – TSR – terapii, która w stosunkowo krótkim czasie pozwala rozwiązać najbardziej palące problemy psychiczne. TSR koncentruje się na poszukiwaniu rozwiązań i osiąganiu celów, a nie na analizowaniu problemów czy ich przyczyn – choć trzeba zaznaczyć, że nie w każdym przypadku taka terapia będzie terapią optymalną.
Rozwiązania i środki zaradcze
Edukacja i profilaktyka
Wprowadzenie programów edukacyjnych dotyczących zdrowia psychicznego w szkołach mogłoby pomóc w rozpoznawaniu pierwszych objawów zaburzeń oraz promowaniu zdrowych nawyków emocjonalnych. Ważne jest również świadczenie wsparcia dla rodziców, aby mogli lepiej rozumieć potrzeby swoich dzieci.
Wsparcie systemowe
Rozwój sieci placówek opieki psychiatrycznej i psychologicznej dla dzieci oraz zwiększenie liczby specjalistów to kluczowe kroki w rozwiązaniu problemu. Niezbędne jest także skrócenie czasu oczekiwania na pomoc oraz zwiększenie środków finansowych przeznaczonych na opiekę zdrowotną.
Współpraca międzyinstytucjonalna
Skuteczna walka z problemami psychicznymi wymaga współpracy między szkołami, rodzinami, organizacjami pozarządowymi i systemem opieki zdrowotnej. Wspólne działania mogą przyczynić się do stworzenia kompleksowego systemu wsparcia.
Podsumowanie
Problemy psychiczne dzieci i młodzieży w Polsce są poważnym wyzwaniem, które wymaga natychmiastowych działań. Konieczna jest zmiana podejścia na poziomie indywidualnym, instytucjonalnym i systemowym, aby młodzi ludzie mogli rozwijać się w zdrowym i wspierającym środowisku. Inwestowanie w zdrowie psychiczne dzieci to inwestycja w przyszłość społeczeństwa.
Linki
Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach:
https://martajastrzebowska.com/terapia-tsr
Raport Młode Głowy. Otwarcie o zdrowiu psychicznym: https://mlodeglowy.pl/wp-content/uploads/2023/04/MLODE-GLOWY.-Otwarcie-o-zdrowiu-psychicznym_-Raport-final.pdf